Kan de bewindvoerder bij een gepubliceerd bewind een (koop-) overeenkomst ongeldig verklaren?

Sinds de invoering van de Wet wijziging Curatele, Bewind en Mentorschap zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd. Zo is verkwisting niet langer een grond voor curatele. Ook wordt een betere bescherming geboden door publicatie van het bewind in een (openbaar) register. Hoe ver strekt die betere bescherming?

Geplaatst op: 26-10-2020
bewindregister bescherming ongeldig bewindvoerder

Wijziging van de gronden voor curatele en beschermingsbewind

Niet iedereen is in staat om voor zijn eigen belangen op te komen. Om die reden zijn er in de wet verschillende instrumenten opgenomen zodat een wettelijk vertegenwoordiger de belangen van de persoon in kwestie kan behartigen. Het uitgangspunt is dat de instrumenten (curatele, bewind en mentorschap) nooit verder ingrijpen dan strikt noodzakelijk. De kantonrechter legt dus alleen de meest passende maatregel op.

Waar verkwisting voorheen een grond was voor curatele (met handelingsonbekwaamheid tot gevolg) is na invoering van de wetswijziging in 2014 deze grond voor curatele geschrapt en is de grond verkwisting toegevoegd als grond voor bewind. Reden hiervoor is dat verkwisting alleen ziet op vermogensrechtelijke belangen (namelijk door structureel boven financiële krachten te leven waardoor iemand bijvoorbeeld niet meer in zijn eigen levensonderhoud kan voorzien). Daarom is beschermingsbewind een meer passende beschermingsmaatregel.

Opname van het bewind in het bewind- en curateleregister

Een persoon die onder curatele is geplaatst (curandus), is handelingsonbekwaam. Daarnaast wordt een ondercuratelestelling gepubliceerd. De curator kan om die redenen (vermogensrechtelijke) bescherming bieden. Als een curandus namelijk -zonder toestemming van de curator- een aankoop heeft gedaan die hij zich eigenlijk niet kon veroorloven, dan kan de curator de gesloten koopovereenkomst terugdraaien (vernietigen). De aankoop kan daarmee ongedaan gemaakt worden.

Om dezelfde bescherming te bieden voor personen onder beschermingsbewind, is het sinds 2014 mogelijk om bewinden te publiceren. Ook is hiermee een belangrijke reden om curatele te verzoeken komen te vervallen (immers: dezelfde vermogensrechtelijke bescherming kan nu ook met een bewind worden bereikt, zonder dat de persoon in kwestie vanwege handelingsonbekwaamheid wordt beperkt in zijn vrijheid tot het doen van andere -persoonlijke- handelingen).

Standaard worden sinds 2014 alle schuldenbewinden (vanwege verkwisting of het hebben van problematische schulden) gepubliceerd. Ook heeft de rechter de mogelijkheid om bewinden vanwege lichamelijke of geestelijke toestand te publiceren. Bijvoorbeeld als er ook sprake is van problematische schulden of het vermoeden van (financieel) misbruik.

Aantekening van het bewind in het register kan dus bijdragen aan financiële stabiliteit en ervoor zorgen dat de financiële situatie van een client niet verergert. Wanneer aan een rechthebbende iets is verkocht en het bewind is gepubliceerd, kan de bewindvoerder zich beroepen op de ongeldigheid van de koopovereenkomst omdat iedereen door raadpleging van het register van het bewind op de hoogte had kunnen zijn.

De bescherming in de praktijk

Inmiddels is de bescherming vanwege de publicatie van het bewind verschillende keren gebleken. De kantonrechter heeft namelijk vorderingen van verschillende eisers afgewezen waarbij de publicatie van het bewind doorslaggevend is geweest.

Zo heeft de Rechtbank Rotterdam dit jaar (2020) de vordering van achterstallige termijnen van een grote telecomprovider afgewezen, omdat zij de rechthebbende en niet de bewindvoerder had gedagvaard. De vordering had bij de bewindvoerder moeten worden ingediend, omdat de telecomprovider van het bewind op de hoogte had kunnen en moeten zijn.

Ook heeft de Rechtbank Noord-Nederland een vordering van proceskosten van een zorgverzekeraar afgewezen omdat de zorgverzekeraar -zonder het bewind- en curateleregister te raadplegen- de onderbewindgestelde heeft gedagvaard. Aangezien de bewindvoerder de formele procespartij is en het bewind in het register was gepubliceerd, had de zorgverzekeraar van het bewind op de hoogte kunnen en moeten zijn en om die reden de bewindvoerder moeten dagvaarden.

Ten slotte heeft de rechtbank Rechtbank Noord-Holland in 2018 een vordering van een reisorganisatie afgewezen. Rechthebbende had in dit geval in 2016 een reis geboekt zonder toestemming of medewerking van de bewindvoerder. Omdat rechthebbende de reissom, ondanks aanmaning, niet had betaald, heeft de reisorganisatie de reis geannuleerd en heeft zij vervolgens 90% van de reissom bij rechthebbende in rekening gebracht.

De vraag was of de ongeldigheid van de rechtshandeling van rechthebbende aan de reisorganisatie kon worden tegengeworpen. Artikel 1:439, eerste lid, van het BW bepaalt dat de ongeldigheid van de rechtshandeling een derde alleen kan worden tegengeworpen als deze het bewind kende of had behoren te kennen.

Van de reisorganisatie mocht worden verwacht dat zij het register had geraadpleegd. Zij behoorde daarom het in dit openbaar register ingeschreven feit te kennen en kon geen beroep doen op derdenbescherming. Daarom werd de vordering afgewezen.

Ook bescherming zonder publicatie

Uit bovenstaande kan worden opgemaakt dat een bewindvoerder een overeenkomst succesvol ongeldig kan verklaren als kan worden aangetoond dat een overeenkomst zonder toestemming of medewerking van de bewindvoerder tot stand is gekomen en de derde partij (bijvoorbeeld de verkoper) op de hoogte had kunnen of moeten zijn van het bewind.

Als een bewind is gepubliceerd in het openbare curatele- en bewindregister dan wordt uitgegaan dat een derde op de hoogte had kunnen zijn van het bewind. Maar ook als een bewind niet in openbare registers is opgenomen kan een derde op de hoogte zijn van een ingesteld bewind. Bijvoorbeeld als de bewindvoerder de betreffende partij voorafgaand op de hoogte heeft gesteld. Ook zonder publicatie heeft de kantonrechter dikwijls geoordeeld dat de gesloten overeenkomst ongeldig was, bijvoorbeeld omdat de bewindvoerder de wederpartij schriftelijk van het bewind op de hoogte had gesteld.

LEES VERDER

Neem direct contact met ons op!

Vraag informatie op

Contactformulier

Stuur ons een e-mail

info@piekoo.nl

Bel ons op

030-7210005

Kom bij ons langs

De Limiet 15D 2.04
4131 NR Vianen