Vaak komen de kosten van beschermingsbewind in aanmerking voor vergoeding vanuit de bijzondere bijstand. Maar wist je dat deze aanvraag al kan worden afgewezen als deze aanvraag wordt verstuurd één dag nadat het bewind is ingegaan?
De kosten van beschermingsbewind, maar ook voor curatele en mentorschap, komen in veel gevallen in aanmerking voor bijzondere bijstand.
De Centrale Raad van Beroep heeft immers geoordeeld dat de noodzaak van de kosten van het bewind,
de curatele of het mentorschap al vaststaat op het moment dat de kantonrechter het bewind, de curatele of het mentorschap heeft uitgesproken.
Het college (of de sociale dienst) moet daarom alleen nog vaststellen of de kosten van het bewind kunnen worden betaald uit het inkomen en/of het vermogen van de rechthebbende.
Is er naar het oordeel van het college onvoldoende draagkracht, dan wordt de bijzondere bijstand in beginsel dus toegewezen. Tenzij sprake is van een voorliggende voorziening of als bijvoorbeeld het beschermingsbewind door de gemeente zelf in het algemeen belang wordt uitgevoerd.
De hoofdregel uit artikel 43 en 44 PW en vaste rechtspraak over de toepassing van deze artikelen
is namelijk dat er geen bijzondere bijstand wordt verleend voor kosten die zijn opgekomen vóór de datum waarop de aanvraag is ingediend. Hiervan kan alleen worden afgeweken als bijzondere omstandigheden dat rechtvaardigen.
Strikt genomen moet het verzoek om bijzondere bijstand dus al worden ingediend op de dag waarop het bewind de curatele of het mentorschap ingaat en wordt er bij een latere indiening geen terugwerkende kracht verleend.
De maatregel gaat immers volgens art 1:435 lid 10 BW in “daags nadat de beschikking is verzonden”.
De bewindvoerder, curator of mentor kan dus in theorie al van de ingangsdatum van de maatregel op de hoogte zijn.
Als de bijzondere bijstand volgens de regel van de wet en vaste rechtspraak op dezelfde dag moet worden aangevraagd, als waarop de maatregel ingaat,
kan het verzoek om bijzondere bijstand onmogelijk compleet zijn. De bewindvoerder is namelijk waarschijnlijk nog niet in staat geweest om een beheerrekening te openen en bewijsstukken ten aanzien
van het vermogen en het inkomen te verzamelen ten behoeve van de draagkrachtberekening door het college.
Zo voert ook een bewindvoerder aan die in november 2020 hoger beroep instelt tegen de afwijzing van bijzondere bijstand.
Toch staat dit de aanvraag volgens de Raad niet in de weg en vormt het ontbreken van de gegevens geen bijzondere omstandigheid: de aanvraag kan namelijk later worden aangevuld.
Het college moet hiervoor de verzoeker in de gelegenheid stellen in de vorm van een zogenaamde hersteltermijn.
Stel dat de situatie zich voordoet dat het college een aanvraag buiten behandeling stelt omdat de verstrekte gegevens onvoldoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag
en het heeft de betrokkene niet in de gelegenheid gesteld de aanvraag binnen een door het college gestelde termijn aan te vullen. In dat geval kan de betrokkene dat besluit met succes
aanvechten op de grond dat niet aan de voorwaarden van toepassing van artikel 4:5, eerste lid, van de Awb
(het bieden van een hersteltermijn) is voldaan.
Hoewel de wet een strikte uitleg geeft en de rechtspraak deze strikte uitleg volgt, zijn gemeenten bevoegd om zelf beleidsmatig ruimere termijnen te hanteren. Zo hanteert de gemeente Utrecht een termijn van 3 maanden na de ingangsdatum van de maatregel en hanteert de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug een termijn van twee maanden. Bekijk dus goed welke termijnen door gemeenten worden gehanteerd en vraag zo snel mogelijk bijzondere bijstand aan. Ook als daartoe dus nog niet alle gegevens beschikbaar zijn.
