Bewindvoerders zijn vaak aangewezen op digitale kanalen van instanties waarmee cliënten te maken hebben. Soms maakt dit het werk van de bewindvoerder gemakkelijker. Helaas gelden deze voordelen niet voor digitale communicatie met de overheid. De overheid vereist immers een DigiD. Bewindvoerders mogen hiervan geen gebruik maken.
Een toeslag aanvragen, belastingaangifte doen, een declaratie indienen bij de zorgverzekeraar. Alles kan digitaal. Makkelijk als je zelf je digitale zaken regelt, maar niet als je dit voor een ander doet. Hoewel de bewindvoerder zijn client “in en buiten rechte” vertegenwoordigt, kan de bewindvoerder niet alle zaken regelen waarvoor hij is aangesteld. Wanneer een inlog met DigiD vereist is, is de bewindvoerder soms weer veroordeeld tot “ouderwetse” schriftelijke communicatie met de overheid.
DigiD is namelijk persoonsgebonden. Al in 2013 beantwoorde toenmalig staatssecretaris
van Veiligheid en Justitie Fred Teeven de vraag over de wenselijkheid tot het gebruik van DigiD inloggegevens door bewindvoerders ontkennend. “DigiD is een persoonsgebonden authenticatiemiddel
waarmee personen hun identiteit langs elektronische weg kunnen bewijzen. Dienstaanbieders moeten erop kunnen vertrouwen dat de persoon die een dienst wil afnemen ook werkelijk de persoon is die hij zegt te zijn.
Omdat DigiD een persoonsgebonden middel is, is het niet wenselijk dat bewindvoerders een appèl doen op rechthebbenden om hun inloggegevens te verstrekken”.
In aanvulling op zijn antwoord legt Teeven ook uit dat het scala aan diensten dat met DigiD kan worden benaderd breder is dan de handelingen die een bewindvoerder kan of mag uitvoeren.
Denk daarbij aan een donorregistratie dat geen enkele relatie heeft met de financiële huishouding van een client.
Dat DigiD niet gebruikt mag worden bevestigd ook Erwin Bel van de NVVK in het
TV-programma Max meldpunt. In de uitzending van 20 november geeft
hij aan dat het gebruik van DigiD door bewindvoerders verboden is.
Een opiniepeiling onder bewindvoerders laat zien dat maar
liefst 93% van de bewindvoerders wel eens inlogt met de DigiD-gegevens van cliënten om zaken te kunnen regelen. Bijna de helft van de bewindvoerders maakt daarbij soms gebruik van een DigiD machtiging.
De andere helft maakt gebruik van de inloggegevens van de client.
Bewindvoerders die gebruik maken van een machtiging ervaren toch beperkingen. Bewindvoerders geven immers aan dat de machtigingsfunctie niet de volledige inzage biedt die de bewindvoerder
bij de uitvoering van het werk wel nodig heeft. Ook geven bewindvoerders aan dat de machtiging steeds opnieuw moet worden aangevraagd of de machtigingsfunctie voor bepaalde functies niet beschikbaar is.
Ten slotte wil een groot deel van de bewindvoerders niet afhankelijk zijn van de vrijwilligheid van cliënten: om gemachtigd te worden is namelijk medewerking vereist.
Die medewerking wordt soms niet verleend waardoor de bewindvoerder de zaken alsnog op een analoge manier moet uitvoeren.
Zelfs mét gebruik van de inlogcodes van de client lopen bewindvoerders tegen problemen aan.
Bij het gebruik van de inlogcodes van de client is met de (soms verplichte) tweefactorauthenticatie immers wederom medewerking van de cliënt nodig.
De client ontvangt namelijk het SMS bericht of de melding op de DigiD-app waarmee de inlog bevestigd moet worden.
Het is daardoor voor bewindvoerders lastiger om gebruik te maken van DigiD. Zelfs als de medewerking van cliënten er wel is.
Het gegeven dat wettelijk vertegenwoordigers noodgedwongen gebruik moeten maken van DigiD heeft de nodige gevolgen. Zo geeft bijna 95% van de respondenten aan dat door de problemen met DigiD of het gebrek van een alternatief zij meer tijd kwijt zijn om zaken voor cliënten geregeld te krijgen. Doordat zaken buiten DigiD om geregeld moeten worden, ervaren bewindvoerders ook een hogere werkdruk en meer administratie (post). Gevolgen voor cliënten zijn er ook: uit de opiniepeiling blijkt namelijk dat rekeningen soms te laat worden betaald omdat deze de bewindvoerder niet bereiken, of lopen cliënten geld mis omdat het langer duurt om zaken aan te vragen of post in de digitale berichtenbox belandt, in plaats van de postbus van de bewindvoerder.
Om bovenstaande problemen voor bewindvoerders en de gevolgen voor cliënten op te lossen, vinden bijna alle bewindvoerders dat er voor hen en andere wettelijk vertegenwoordigers een aparte inlogfunctie moet komen waarbij herleidbaar is hoe zaken geregeld zijn voor cliënten en hulpvragers. Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen sluit zich daarbij aan. Tijdens het programma Max Meldpunt werd aangegeven dat DigiD voor bewindvoerders onder de aandacht is van staatssecretaris Raymond Knops. Hij stelt dat er in 2022 een oplossing is voor dit probleem. Reinier van Zutphen zegt een datum niets. Hij zegt dat hij pas verbetering ziet “als ik stappen zie die gemaakt worden voor deze mensen en bewindvoerders”.
